قرن بيست و يكم، قرن برتر
قرن بيست و يكم، قرن برتر
قرن بيست و يكم، قرن برتر
تا چند سال پيش، قرن بيست و يكم آينده‌اي دور به نظر مي‌رسيد و فقط در بحث‌هاي تئوري به آن پرداخته مي‌شد. حال‌كه چهره واقعي جهان در دهه‌ي اول اين قرن خود را نمايان مي‌سازد پيشبيني پيشرفت‌هاي جديد در آينده ميسر مي‌گردد؛ پايه‌هاي پروژه‌هاي بزرگي بنيان نهاده شده و طرح‌هاي ديگري از مرحلهي ايده به مرحلهي امكان سنجي رسيده‌اند.
پيشرفت‌هاي زير بنايي در صنعت حمل و نقل توجه بشر را در قرن جديد به خود جلب كرده است. در دهه‌ي جديد، جوپيماهايي كه تركيبي از هواپيماهاي معمولي و فضاپيما ها هستند به مرحلهي آزمايش در مي آيند. پس از يك برخاست عادي موشك‌هايي جوپيما را با سرعت مافوق صوت به مداري نزديك زمين مي‌فرستند پس از طي مسافتي براي فرود آمدن از سرعت آن كاسته شده و جوپيما در فرودگاه مي‌نشيند. اين نوع هواپيماها آمريكا تا سيدني يا توكيو را در عرض 2 ساعت طي خواهند كرد. نمونه‌هاي تجاري اين جوپيماها تا قبل از سال 2020 به بازار عرضه خواهند شد. به زودي تيلت‌روتورها كه عمودي بلند مي شوند و افقي حركت مي‌كنند براي عبور از محيط‌هاي پر ازدحام ساخته خواهند شد. اين پرنده‌ها قادرند مسافرين را از شهرهاي كوچك به فرودگاه‌هاي بزرگ و يا به پايانه‌هاي كوچك داخل شهر برسانند. انجام اين كار در حال حاضر با خطوط هوايي موجود ممكن نيست.
در دهه‌ي اول قرن بيست و يكم جاده‌هاي فراواني احداث خواهند شد . پروژه‌هاي كلاني براي اضافه كردن جاده هاي ضروري به بزرگراه عظيم جهاني در حال بررسي هستند. هدف از ساخت اين جاده‌ها اتصال بيش از 100 كشور 5 قاره جهان است.
جاده‌ي ابريشم جديدي كه اروپا را به حاشيه اقيانوس آرام متصل مي‌سازد بيشترين اولويت را دارد. بخشظهاي اوليه‌ي سيستم‌هاي وسايل نقليه‌ـ‌بزرگراه هوشمند در سال 2010 بهره‌برداري خواهند شد. اين بزرگراه‌ها به‌صورتي تجهيز شده‌اند كه مي‌توانند سرعت حركت خودروها را كنترل كرده، ديد را بهبود بخشيده و مسير را هدايت نمايند. اولين "صفوف ماشين" ـ رديف‌هايي از ماشين‌ها كه با سرعت بالا و پشت سرهم تحت كنترل الكترونيكي حركت مي‌نمايند ـ در آزادراه‌ها ايجاد خواهند شد. با اجراي اين سيستم ظرفيت جاده‌ها دو برابر خواهد شد.
براي كنترل الكترونيكي، تراشه‌هاي رايانه‌اي در خودروها تعبيه مي‌گردد تا حسگرهاي موجود در جاده ها، عوارضي‌ها، مدخل پايگاه‌هاي نظامي و در هر جاي ممكن ديگر را به كار اندازند. اين حسگرها كارهايي مانند محاسبه‌ي حجم ترافيك، كنترل ورودي جاده‌ها و جمع‌آوري عوارض را به‌طور خودكار نجام مي دهند. قبل از سال 2010 آزمايش‌هاي گسترده‌اي از وسايل نقليه روبوتيك به عمل خواهد آمد. اين نوع خودروها براي افراد معلول و يا كم سن‌وسال كه توان رانندگي ندارند ساخته مي‌شوند و نيز به‌عنوان واحدهاي جمع‌آوري و توزيع بي‌سرنشين در شركت‌هاي بازرگاني انجام وظيفه خواهند كرد.
طي دهه‌هاي اخير، سرويس‌دهي مناسب قطارهاي سريع‌السير در ژاپن و فرانسه به اثبات رسيده است. مطمئناً بسياري از كشور ها پروژه‌هاي ساخت آن را در دستور كار خود قرار داده‌اند. تعدادي از پروژه‌ها در مرحله تحقيق و برخي ديگر در مراحل پيشرفته‌ي طراحي قرار دارند.
بلژيك مي‌خواهد به شبكه سيستم قطار سريع‌السير فرانسه متصل گردد و سپس شبكه را از بروكسل تا آمستردام ادامه دهد. از سوي ديگر فرانسه نيز با ايجاد خطي جديد به سمت بندر بوردو سيستم خود را گسترش خواهد داد.
اسپانيا جاده‌هايي از مادريد به سمت سيويل و بارسلونا خواهد ساخت. ايتاليا خطوط تورين‌ـ‌‌ونيز و ميلان‌ـ‌ناپل را احداث خواهد كرد. روسيه نيز طرح‌هايي را در زمينه‌ي ايجاد حمل و نقل سريع السير بين سنت‌پترزبورگ و مسكو ارائه داده است.
از جمله برنامه‌هاي ديگر در زمينه احداث قطارهاي سريع‌السير مي‌توان به ساخت خطوط ارتباطي كازابلانكا‌ـ‌قاهره، كبك‌ـ‌تورنتو و هامبورگ‌ـ‌برلين اشاره كرد.
در آمريكا نيز راه‌هاي ارتباطي سريع‌السير طراحي شده‌اند. كشيدن جاده از دالاس به هوستون، ايجاد خطي بين لاس وگاس و لس آنجلس و جاده‌ي فلوريدا كه اورلاندو، تمپا و ميامي را به هم مرتبط مي‌سازد، از جمله اين طرح ها هستند.
تعدادي از پروژه‌هاي تونل‌سازي، پل‌سازي و ساخت گذرگاه، بسيار كم‌هزينه‌اند. كار اصلي با احداث گذرگاهي در تنگه‌ي جبل‌الطارق شروع مي‌گردد. اين پروژه مدت‌هاست كه به تعويق افتاده است و با ساخت گذرگاهي در تنگه برينگ براي اتصال آسيا به آمريكاي شمالي ادامه مي‌يابد.
اين برنامه‌ها در حال حاضر در دست بررسي هستند و اجراي عملي آنها به دهه‌ي دوم قرن بيست و يكم موكول خواهد شد.
چين تصميم دارد كه يك راه ارتباطي بين ساحل و جزيره‌ي هانيان بسازد. در آمريكاي جنوبي بحث بر سر احداث جادهظاي بين آرژانتين و اوروگوئه است. زلاندنو ايجاد يك راه ارتباطي بين جزيره‌ي جنوبي و شمالي را بررسي مي كند و در خاور ميانه مصر در فكر تعريض كانال سوئز است.
سرويس تلفن سلولي ( همراه ) جهاني، پيشرفت شكوهمند دهه‌ي اول قرن است. هركس در هرجا كه باشد، يك كد جهاني و يك شماره تلفن مخصوص به خود خواهد داشت. اين سيستم جديد به كمك ماهواره‌ها براي پوشش‌دادن اقصي نقاط زمين، امكان مخابرات جهاني را فراهم مي‌آورد. صنعت پرتاب ماهواره به شدت در حال رشد است . براي پاسخ‌گويي به نيازهاي روزافزون رسانه‌هاي جهاني هر ساله به 200 ماهواره جديد نياز خواهد بود. بويينگ شركتي را حمايت مي‌كند كه در حال ساخت سكوي پرتاب شناور در وسط اقيانوس آرام است. در ضمن پس از نوشته شدن نرم افزارهاي پيشرفته براي ترجمه‌ي خود كار مكالمات، مرزهاي زباني از بين ميرود و به‌عنوان مثال يك فرد انگليسي‌زبان به راحتي منظور خود را به زبان چيني انتقال مي‌دهد و بالعكس.
همچنان‌كه وارد قرن بيست و يكم مي‌شويم، شهرنشينان بسياري از كشورها در پي اين هستند كه بدون زندگي در شهرهاي بزرگ از فوايد آنها سود ببرند. آنان مي‌خواهند در شهرهاي كوچك يا روستاهايي ساده با آرامش زندگي كنند و در كنار آن تسهيلات و تفريحات عصر فضا در دسترس‌شان باشد. در نتيجه يك سازمان انتفاعي براي انتخاب محل و مكاني كه بتواند در آن تجهيزات جديدي را بنا نهد با مشكلات پيچيده‌اي روبرو است. بنابراين صرفاً انتخاب مكان مناسب كافي نيست. موسسه بايد براي جلب همكاري كاركنانش به دنبال مكاني ايده آل با خصوصيات زير باشد:
1. نزديكي به مترو با سرويس شهري عالي كه شامل مراكز هنري، فرودگاه بين‌المللي، مراكز تحقيقاتي و درماني، دانشگاه‌هاي بزرگ، ورزشگاه سرپوشيده، موزه‌ها و يك اركستر سمفوني باشد.
2. نزديكي به يك منطقه‌ي ماهواره‌اي ، به مكان‌هاي تفريحيِ با كيفيت، ادارات و مناطق صنعتي كارآمد با رعايت مسائلي از قبيل آب سالم و جمع‌آوري زباله‌ها و تأمين سيستم‌هاي زيست محيطي ديگر.
3. مكان انتخابي بايد محيط‌هاي مسكوني آرام و محافظت‌شده داشته باشد و در كنار آن مدارس خوب، مراكز خريد، پليس و خدمات شهري موجود باشد. همچنين منطقه بايد نزديك ساحل، درياچه‌ها و كوه‌ها باشد تا در تمام طول سال آب و هواي لذت بخشي داشته باشد.
همه‌ي اين بخش‌ها و مناطق توسط سيستم‌هاي حمل و نقل سريع‌السير به هم متصل خواهند شد. براي فراهم آوردن چنين امكاني طراحان مفاهيمي چون " شهرهاي حلقه‌اي " را مطرح مي‌سازند كه در آنها شاه‌راهي پيرامون شهر كشيده شده و بافت قديمي شهر را به مناطق تازه‌ساخت متصل مي‌سازد. در نتيجه متروها بايد به‌شدت گسترش يابند. در يك روز كاري ، حمل و نقل توسط مترو بسيار سريع‌تر و آسان‌تر از جابه‌جايي بر روي زمين است. اين امكان وجود دارد كه متروهاي جديد گسترش يابند و در سراسر اروپاي شمالي، در هونشو، بزرگ‌ترين جزيره‌ي ژاپن، و در مسير بوستون به واشنگتن كشيده شوند.
اين طرح صورت تكامل يافته جاده‌هاي كمربندي است به طوري كه يك سري بزرگراهظهاي حلقه‌اي شهر را محصور مي‌كنند و ابزاري براي توسعه‌ي اقتصادي فراهم مي‌آورند كه آن نيز در گام بعدي به برنامه‌ريزي شهري در قرن بيست و يكم تبديل مي‌شود. مسيرهاي پيراموني را در مناطق متعدد متروهاي آمريكا و همچنين شهرهاي رم ، مسكو و لندن مي‌توان مشاهده نمود. در دهه‌ي 2000 پروژه‌هاي جالب توجهي در زمينه‌ي توسعه‌ي مجدد شهرها اجرا خواهد شد.
زمين‌لرزه‌هاي شديد و ويران‌گر، دوباره رخ خواهند داد و شهرهاي جديد بر ويرانه‌هاي قديمي ساخته خواهند شد.
كمپاني ميتسوبيشي در نظر دارد ناحيه‌ي تجاري بزرگ مارانوچي در توكيو را دوباره توسعه دهد و در آن برج‌هايي براي 20000 كارمند احداث نمايد.
در اوايل قرن بيست و يكم، طرح‌هاي جديدي براي حل مشكلات آب و يافتن جايگزيني براي سوخت فسيلي مطالعه خواهند شد.
در عربستان سعودي و كويت كارخانههاي نمك‌زدايي از آب دريا احداث خواهند شد كه انرژي آنها را سوخت‌هاي فسيلي تأمين خواهد كرد. همچنين بر روي جزيره‌هاي كم‌ارتفاع و مكان‌هاي مهم مانند سانتا باربارا در كاليفرنيا، واحدهاي كوچك مشابهي ساخته خواهد شد. اگر بتوان انرژي ارزان‌تري مصرف كرد، استفاده از اين نوع كارخانه‌ها به صرفه‌تر خواهد بود و باعث رشد سطح كيفي زندگي ميلياردها انسان خواهد شد. در خاورميانه سعي مي‌كنند كه آب دريا را با كانال از درياي مديترانه يا درياي سرخ به يك كارخانه‌ي نمك‌زدايي در دره‌ي اردن منتقل كنند. با احداث خط لوله‌ي صلح، آب شيرين از تركيه به فلسطين اشغالي، لبنان، اردن و شيخ‌نشين‌هاي خليج فارس فرستاده مي‌شود. البته اين پروژه به دليل عدم توافق سياسي هنوز اجرا نشده است.
پروژه‌هاي بزرگ ساخت رودخانه‌ي مصنوعي در ليبي به اجرا در ميظآيد و آب از سفره‌هاي زيرزمينيِ صحرا به بيرون پمپ شده و به وسيله لوله به نواحي ساحلي منتقل مي‌شود.
از سال 2000 تا 2010 با توسعه‌ي حوزه‌هاي نفتي جديد، مصرف سوخت فسيلي افزايش مي‌يابد. كشورهاي پاپوا، گينه‌ي نو و آسياي جنوبي، مناطق نفت‌خيز مهم آينده خواهند بود. انرژي برق را به‌وسيله‌ي كابل‌هايي كه از زير دريا ميگذرند، به نواحي دوردست مي‌فرستند. ايجاد تأسيسات اقتصادي مناسب به پيشرفت‌هاي عملي در توسعه‌ي سوخت‌هاي جايگزين خواهد انجاميد. بازار انتقال بدون سيم انرژي به مناطق دوردست به‌سرعت در حال رشد است. انرژي خورشيدي و پيل‌هاي سوختي، آينده‌ي بسيار خوبي دارند. هيدروژن به‌عنوان سوختي جديد، ارزش بسياري پيدا خواهد كرد؛ چراكه از طريق الكتروليز آب، به سهولت قابل توليد و ذخيره‌سازي است.
در دهه‌ي اول قرن بيست و يكم، هيدروژن از لحاظ قيمت با نفت رقابت خواهد كرد.
در حال حاضر كمپاني بي‌ام‌و چندين خودرو آزمايشي هيبريدي ساخته است. اين خودروها راندمان سوختي بالا و كاهش تلفات انرژي مطلوبي را نشان مي‌دهند. به رغم مشكلات محيط زيست، در قالب پروژه‌هاي عظيم سدسازي كه براي كنترل سيل انجام مي‌شود، كارخانههاي جديد برق‌ـ‌آبي احداث خواهند شد. اين فناوري دومنظوره، در دره‌ي رودخانه هاي نارمادا در هند و پارانا واقع در برزيل و آرژانتين به كارگرفته شده است.
شبكه‌ي سراسري برق كه اروپا، آمريكاي شمالي و آسيا را به يكديگر متصل مي‌كند، مرحلهي طراحي را پشت سر مي‌گذارد. اين شبكه به‌كمك خطوط انتقالي كه از تنگه‌ي برينگ ميگذرند، انرژي الكتريكي را از سيبري به آمريكاي شمالي مي‌رساند.
پروژه‌هاي عظيم و پرهزينهاي براي از بين بردن نيروگاه‌هاي هسته‌اي و معدوم كردن نيروگاه‌هاي برق ازكارافتاده طراحي شده است. هزينه‌ي پاك‌سازي چرنوبيل و ديگر نيروگاه‌هاي هسته‌اي روسيه در حدود 50 ميليارد دلار تخمين زده مي‌شود. ژاپن نيز تا كنون براي جابه‌جايي ضايعات 37 نيروگاه برق هسته‌اي، 8 ميليارد دلار هزينه كرده است؛ و اين تازه شروع برنامه‌هاي پاك‌سازي است، چراكه در دهه‌ي آينده، 50 پايگاه هسته‌اي بلااستفاده خواهند شد كه بايد از رده خارج شوند.
بحث خطر گازهاي گلخانه‌اي همچنان ادامه خواهد يافت و نظارت‌هاي سخت و شديدي بر تشعشعات زيان‌آور و تهديد كننده‌ي اتمسفر انجام خواهد شد.
در دهه‌ي اول، يك پيمان جهاني بي‌سابقه به منظور از بين بردن ضايعات سمي، حفاظت جنگل‌هاي استوايي و جبران خسارت‌هاي محيط زيست بسته خواهد شد. همچنين برنامه‌هاي درخت كاري و كاشت گياهان سبز براي بازسازي اتمسفر اجرا مي‌گردد. در تمام سطوح دولتي، پيمان‌هاي فراواني با شركت‌هاي خصوصي عقد خواهد شد. موضوع اين قراردادها، بازسازي دشت‌هاي وسيع گرمسيري، جنگل‌هاي استوايي و بيشه‌زارهاي عريان است.
مراقبت و احياي دشت‌هاي خشك شده و بي‌آب‌وعلف، صخره‌هاي مرجاني تخريب شده و جزاير و سواحل مرزي در حال تخريب از اهداف بعدي اين پروژه‌ها هستند. اين برنامه‌هاي مهم را كارشناسان محيط زيست با همكاري زيست شناسان اجرا خواهند كرد.
پس از دهه‌ي اول هزاره‌ي نوين، همه‌چيز ممكن به نظر مي‌رسد. پيش بيني‌هاي مربوط به سال‌هاي 2010 تا 2030 محتاطانه هستند؛ ولي وقايع پس از آن را صرفاً مي‌توان حدس زد. شايد صحيح‌ترين پيشبيني، رشد بي‌رويه‌ي جمعيت باشد كه باعث توسعه‌ي شهري و نوآوري‌ها خواهد شد.
طراحان و سازندگان درباره‌ي نياز روز افزون خدمات و امكانات با چالش‌هاي متعددي روبرو خواهند شد. پروژه‌هاي پيچيده و پرهزينهاي آغاز مي‌شود و در آينده‌ي نه‌چندان دور، آسمان خراش‌هاي امروزي ساختمان‌هاي كوچكي به نظر مي‌آيند.
يك شركت مهندسي ژاپني به نام كاجيما اعلام كرده است كه تكنولوژي ساخت برج‌‌هاي 200 طبقه را در اختيار دارد، اما تا كنون سفارشي براي احداث آن نداشته است.
تاكناكا كه يك شركت ساختمان سازي معتبر به شمار ميرود، قصد دارد يك برج هزار متري در توكيو بسازد.
شركت ديگري به نام اوه‌ياباشي نيز قصد دارد آسمان خراش 500 طبقهاي شامل واحد هاي مسكوني، اداري، مراكز خريد و سرويس‌هاي خدماتي بنا كند. هزينه‌ي ساخت اين برج 326 ميليارد دلار است. شهر فضايي 2001 نام آسمان خراشي است كه ارتفاعي 5 برابر مركز تجارت جهاني سابق نيويورك خواهد داشت.
با اين‌كه برخي از برنامه‌هاي برج‌سازي تنها به خاطر قدرت‌نمايي شهري يا خودنمايي سازندگان آنها انجام مي‌شود، اما در ژاپن انگيزه‌ي اصلي اين پروژه‌ها اقتصاد است. همان‌طور كه مي‌دانيم، قيمت زمين در توكيو بسيار بالاست. چاره‌ي اين مشكل علاوه بر برج‌سازي، ساختمان‌سازي در زير زمين است. طراحان معتقدند كه توسعه‌ي ساختمان‌سازي به سوي پايين، معقول‌تر از ساخت‌و‌‌ساز به سمت بالاست.
به‌عنوان مثال يك شركت مهندسي ژاپني به‌نام تايسئي قصد دارد يك مجتمع زير زميني به نام شهر آليس كه نام آن از داستان معروف آليس در سرزمين عجايب اقتباس شده است، بسازد و در سطح زمين پارك و جنگل ايجاد نمايد.
شركت شيميزو يك شهرك زير زميني به نام شبكه شهري زير زميني با گنجايش نيم ميليون نفر خواهد ساخت.
بسياري از شهرهاي مركزي به محيط زيست‌هاي چند طبقه تبديل خواهند شد؛ يك طبقه در زير زمين، طبقهاي بر سطح و طبقه‌ي سوم در فضاي بالاي ساختمان ها بنا مي‌گردد.
توسعه‌ي گسترده در زير آب به تحقق خواهد پيوست و ساختمان‌هايي بر سكوهاي اقيانوسي، جزاير مصنوعي و كوه‌هاي زير دريا بنا خواهند شد. تكنولوژي اكتشاف و استخراج سنگ معدن از اعماق زمين فرصت‌هاي بسياري را ايجاد خواهدكرد.
پروژه حفر معادن عميق در روسيه باعث كشف رسوباتي در عمق 15 كيلومتري زمين در سيبري شده است. آنان اميدوارند كه سرانجام روزي بتوانند از انرژي حرارتي مركز زمين استفاده كنند!
در آينده از سازه‌هاي مسقف به طور گسترده‌اي استفاده خواهد شد. امروزه هنگامي كه برفراز يك شهر پرواز مي‌كنيد، چشمگيرترين سازه مسقفي كه مي‌بينيد يك استاديوم ورزشي است. اما در آينده وقتي بر فراز شهرها پرواز مي كنيم فقط يك سقف گنبدي عظيم خواهيم ديد. صنايع كشاورزي به منظور محافظت از نهال‌ها و كنترل رشد محصولات ژنتيكي جديد قصد دارند هزاران هكتار زمين را زير پوشش سقف‌هاي گنبدي ببرند و نام آن را "مزارع سرپوشيده" بگذارند. شهرهاي سرپوشيده براي مناطق قطبي بسيار مناسبند، چراكه باعث جذب گرماي خورشيد و دفع حشرات مي‌گردند. شركت ژاپني تايوكوگيو قصد دارد از چادر بسيار بزرگي براي تغيير اقليم جزاير بد آب‌و‌هوا استفاده كند. اين جزاير لم‌يزرع و كم‌آب هستند و به دليل كمبود آب آشاميدني، زندگي در آنها ممكن نيست. با اين حال، چادري به ارتفاع 666 متر و پهناي 16 كيلومتر با ايجاد باد مصنوعي باعث بارش مي‌شود و در نتيجه، جزيره قابل سكونت خواهد شد. طراحان در حال امكان‌سنجي استفاده از چنين چادرهايي در بستر اقيانوس‌ها هستند تا به واسطه‌ي آن جريان‌هاي آب را هدايت كرده و مناطق جديدي براي صيد ماهي ايجاد نمايند.
در فاصله‌‌ي سال‌هاي 2010 تا 2040 بشر براي اقامت به فضا ميرود. به‌علاوه براي ادامه‌ي تحقيقات اكتشافي، امكانات زندگي و فعاليت‌هاي صنعتي را در پايگاه‌هاي فضايي بر قرار خواهد كرد. كارخانههاي فضايي در گستره صنعت از توليد نيمه‌هادي‌ها گرفته تا داروسازي متداول مي‌شود.
آنتن‌هاي عظيم فضايي انرژي خورشيد را به سمت مناطق سردسير گسيل مي‌كنند. صنعت گردشگري فضايي رشد كرده و اولين هتل بر روي كره ماه ساخته خواهد شد. همچنين اولين كودك در فضا چشم به جهان خواهد گشود.
تحولاتي در كرات منظومه شمسي ايجاد مي‌گردد تا آنها را به زمين شبيه سازند. در اولين برنامه، بخشي از مريخ را حرارت مي‌دهند تا قابل سكونت شود. به عقيده‌ي بسياري از صاحب‌نظران، مهم‌ترين پروژه‌ي فضايي، جلوگيري از برخورد سيارك‌هاست. سيستم جديد، مشابه طرح سيستم دفاعي نظامي در جنگ ستارگان است. براي انهدام سيارك‌ها قبل از برخوردشان به جو زمين، از پرتابه‌هايي كه شارژ هسته‌اي دارند استفاده خواهد شد.
عجيب نيست اگر بگوييم توليد چنين تجهيزاتي براي بقاي تمدن بشري يك ضرورت است. آينده‌پژوهي نيازهاي خطير جهان، ملت‌ها و شهرها را قبل از بروز آنها گوش‌زد مي‌كند و امنيت و كيفيت زندگي را همواره در نظر دارد و پشتوانه‌هاي رواني و آمادگي‌هاي عاطفي و احساسي فرد و خانواده را در برابر تحولات آينده ايجاد مي‌كند. براي شركت‌ها و سازمان‌هاي تجاري، آينده‌پژوهي ضامن بقا در گردونه‌ي رقابت و رشد است. بنابر اين با شروع قرن بيست و يكم اين آينده‌پژوهان هستند كه راه را به ما نشان مي‌دهند.
منبع: مجله فيوچريست
تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
پيشرفت‌هاي زير بنايي در صنعت حمل و نقل توجه بشر را در قرن جديد به خود جلب كرده است. در دهه‌ي جديد، جوپيماهايي كه تركيبي از هواپيماهاي معمولي و فضاپيما ها هستند به مرحلهي آزمايش در مي آيند. پس از يك برخاست عادي موشك‌هايي جوپيما را با سرعت مافوق صوت به مداري نزديك زمين مي‌فرستند پس از طي مسافتي براي فرود آمدن از سرعت آن كاسته شده و جوپيما در فرودگاه مي‌نشيند. اين نوع هواپيماها آمريكا تا سيدني يا توكيو را در عرض 2 ساعت طي خواهند كرد. نمونه‌هاي تجاري اين جوپيماها تا قبل از سال 2020 به بازار عرضه خواهند شد. به زودي تيلت‌روتورها كه عمودي بلند مي شوند و افقي حركت مي‌كنند براي عبور از محيط‌هاي پر ازدحام ساخته خواهند شد. اين پرنده‌ها قادرند مسافرين را از شهرهاي كوچك به فرودگاه‌هاي بزرگ و يا به پايانه‌هاي كوچك داخل شهر برسانند. انجام اين كار در حال حاضر با خطوط هوايي موجود ممكن نيست.
در دهه‌ي اول قرن بيست و يكم جاده‌هاي فراواني احداث خواهند شد . پروژه‌هاي كلاني براي اضافه كردن جاده هاي ضروري به بزرگراه عظيم جهاني در حال بررسي هستند. هدف از ساخت اين جاده‌ها اتصال بيش از 100 كشور 5 قاره جهان است.
جاده‌ي ابريشم جديدي كه اروپا را به حاشيه اقيانوس آرام متصل مي‌سازد بيشترين اولويت را دارد. بخشظهاي اوليه‌ي سيستم‌هاي وسايل نقليه‌ـ‌بزرگراه هوشمند در سال 2010 بهره‌برداري خواهند شد. اين بزرگراه‌ها به‌صورتي تجهيز شده‌اند كه مي‌توانند سرعت حركت خودروها را كنترل كرده، ديد را بهبود بخشيده و مسير را هدايت نمايند. اولين "صفوف ماشين" ـ رديف‌هايي از ماشين‌ها كه با سرعت بالا و پشت سرهم تحت كنترل الكترونيكي حركت مي‌نمايند ـ در آزادراه‌ها ايجاد خواهند شد. با اجراي اين سيستم ظرفيت جاده‌ها دو برابر خواهد شد.
براي كنترل الكترونيكي، تراشه‌هاي رايانه‌اي در خودروها تعبيه مي‌گردد تا حسگرهاي موجود در جاده ها، عوارضي‌ها، مدخل پايگاه‌هاي نظامي و در هر جاي ممكن ديگر را به كار اندازند. اين حسگرها كارهايي مانند محاسبه‌ي حجم ترافيك، كنترل ورودي جاده‌ها و جمع‌آوري عوارض را به‌طور خودكار نجام مي دهند. قبل از سال 2010 آزمايش‌هاي گسترده‌اي از وسايل نقليه روبوتيك به عمل خواهد آمد. اين نوع خودروها براي افراد معلول و يا كم سن‌وسال كه توان رانندگي ندارند ساخته مي‌شوند و نيز به‌عنوان واحدهاي جمع‌آوري و توزيع بي‌سرنشين در شركت‌هاي بازرگاني انجام وظيفه خواهند كرد.
طي دهه‌هاي اخير، سرويس‌دهي مناسب قطارهاي سريع‌السير در ژاپن و فرانسه به اثبات رسيده است. مطمئناً بسياري از كشور ها پروژه‌هاي ساخت آن را در دستور كار خود قرار داده‌اند. تعدادي از پروژه‌ها در مرحله تحقيق و برخي ديگر در مراحل پيشرفته‌ي طراحي قرار دارند.
بلژيك مي‌خواهد به شبكه سيستم قطار سريع‌السير فرانسه متصل گردد و سپس شبكه را از بروكسل تا آمستردام ادامه دهد. از سوي ديگر فرانسه نيز با ايجاد خطي جديد به سمت بندر بوردو سيستم خود را گسترش خواهد داد.
اسپانيا جاده‌هايي از مادريد به سمت سيويل و بارسلونا خواهد ساخت. ايتاليا خطوط تورين‌ـ‌‌ونيز و ميلان‌ـ‌ناپل را احداث خواهد كرد. روسيه نيز طرح‌هايي را در زمينه‌ي ايجاد حمل و نقل سريع السير بين سنت‌پترزبورگ و مسكو ارائه داده است.
از جمله برنامه‌هاي ديگر در زمينه احداث قطارهاي سريع‌السير مي‌توان به ساخت خطوط ارتباطي كازابلانكا‌ـ‌قاهره، كبك‌ـ‌تورنتو و هامبورگ‌ـ‌برلين اشاره كرد.
در آمريكا نيز راه‌هاي ارتباطي سريع‌السير طراحي شده‌اند. كشيدن جاده از دالاس به هوستون، ايجاد خطي بين لاس وگاس و لس آنجلس و جاده‌ي فلوريدا كه اورلاندو، تمپا و ميامي را به هم مرتبط مي‌سازد، از جمله اين طرح ها هستند.
تعدادي از پروژه‌هاي تونل‌سازي، پل‌سازي و ساخت گذرگاه، بسيار كم‌هزينه‌اند. كار اصلي با احداث گذرگاهي در تنگه‌ي جبل‌الطارق شروع مي‌گردد. اين پروژه مدت‌هاست كه به تعويق افتاده است و با ساخت گذرگاهي در تنگه برينگ براي اتصال آسيا به آمريكاي شمالي ادامه مي‌يابد.
اين برنامه‌ها در حال حاضر در دست بررسي هستند و اجراي عملي آنها به دهه‌ي دوم قرن بيست و يكم موكول خواهد شد.
چين تصميم دارد كه يك راه ارتباطي بين ساحل و جزيره‌ي هانيان بسازد. در آمريكاي جنوبي بحث بر سر احداث جادهظاي بين آرژانتين و اوروگوئه است. زلاندنو ايجاد يك راه ارتباطي بين جزيره‌ي جنوبي و شمالي را بررسي مي كند و در خاور ميانه مصر در فكر تعريض كانال سوئز است.
سرويس تلفن سلولي ( همراه ) جهاني، پيشرفت شكوهمند دهه‌ي اول قرن است. هركس در هرجا كه باشد، يك كد جهاني و يك شماره تلفن مخصوص به خود خواهد داشت. اين سيستم جديد به كمك ماهواره‌ها براي پوشش‌دادن اقصي نقاط زمين، امكان مخابرات جهاني را فراهم مي‌آورد. صنعت پرتاب ماهواره به شدت در حال رشد است . براي پاسخ‌گويي به نيازهاي روزافزون رسانه‌هاي جهاني هر ساله به 200 ماهواره جديد نياز خواهد بود. بويينگ شركتي را حمايت مي‌كند كه در حال ساخت سكوي پرتاب شناور در وسط اقيانوس آرام است. در ضمن پس از نوشته شدن نرم افزارهاي پيشرفته براي ترجمه‌ي خود كار مكالمات، مرزهاي زباني از بين ميرود و به‌عنوان مثال يك فرد انگليسي‌زبان به راحتي منظور خود را به زبان چيني انتقال مي‌دهد و بالعكس.
همچنان‌كه وارد قرن بيست و يكم مي‌شويم، شهرنشينان بسياري از كشورها در پي اين هستند كه بدون زندگي در شهرهاي بزرگ از فوايد آنها سود ببرند. آنان مي‌خواهند در شهرهاي كوچك يا روستاهايي ساده با آرامش زندگي كنند و در كنار آن تسهيلات و تفريحات عصر فضا در دسترس‌شان باشد. در نتيجه يك سازمان انتفاعي براي انتخاب محل و مكاني كه بتواند در آن تجهيزات جديدي را بنا نهد با مشكلات پيچيده‌اي روبرو است. بنابراين صرفاً انتخاب مكان مناسب كافي نيست. موسسه بايد براي جلب همكاري كاركنانش به دنبال مكاني ايده آل با خصوصيات زير باشد:
1. نزديكي به مترو با سرويس شهري عالي كه شامل مراكز هنري، فرودگاه بين‌المللي، مراكز تحقيقاتي و درماني، دانشگاه‌هاي بزرگ، ورزشگاه سرپوشيده، موزه‌ها و يك اركستر سمفوني باشد.
2. نزديكي به يك منطقه‌ي ماهواره‌اي ، به مكان‌هاي تفريحيِ با كيفيت، ادارات و مناطق صنعتي كارآمد با رعايت مسائلي از قبيل آب سالم و جمع‌آوري زباله‌ها و تأمين سيستم‌هاي زيست محيطي ديگر.
3. مكان انتخابي بايد محيط‌هاي مسكوني آرام و محافظت‌شده داشته باشد و در كنار آن مدارس خوب، مراكز خريد، پليس و خدمات شهري موجود باشد. همچنين منطقه بايد نزديك ساحل، درياچه‌ها و كوه‌ها باشد تا در تمام طول سال آب و هواي لذت بخشي داشته باشد.
همه‌ي اين بخش‌ها و مناطق توسط سيستم‌هاي حمل و نقل سريع‌السير به هم متصل خواهند شد. براي فراهم آوردن چنين امكاني طراحان مفاهيمي چون " شهرهاي حلقه‌اي " را مطرح مي‌سازند كه در آنها شاه‌راهي پيرامون شهر كشيده شده و بافت قديمي شهر را به مناطق تازه‌ساخت متصل مي‌سازد. در نتيجه متروها بايد به‌شدت گسترش يابند. در يك روز كاري ، حمل و نقل توسط مترو بسيار سريع‌تر و آسان‌تر از جابه‌جايي بر روي زمين است. اين امكان وجود دارد كه متروهاي جديد گسترش يابند و در سراسر اروپاي شمالي، در هونشو، بزرگ‌ترين جزيره‌ي ژاپن، و در مسير بوستون به واشنگتن كشيده شوند.
اين طرح صورت تكامل يافته جاده‌هاي كمربندي است به طوري كه يك سري بزرگراهظهاي حلقه‌اي شهر را محصور مي‌كنند و ابزاري براي توسعه‌ي اقتصادي فراهم مي‌آورند كه آن نيز در گام بعدي به برنامه‌ريزي شهري در قرن بيست و يكم تبديل مي‌شود. مسيرهاي پيراموني را در مناطق متعدد متروهاي آمريكا و همچنين شهرهاي رم ، مسكو و لندن مي‌توان مشاهده نمود. در دهه‌ي 2000 پروژه‌هاي جالب توجهي در زمينه‌ي توسعه‌ي مجدد شهرها اجرا خواهد شد.
زمين‌لرزه‌هاي شديد و ويران‌گر، دوباره رخ خواهند داد و شهرهاي جديد بر ويرانه‌هاي قديمي ساخته خواهند شد.
كمپاني ميتسوبيشي در نظر دارد ناحيه‌ي تجاري بزرگ مارانوچي در توكيو را دوباره توسعه دهد و در آن برج‌هايي براي 20000 كارمند احداث نمايد.
در اوايل قرن بيست و يكم، طرح‌هاي جديدي براي حل مشكلات آب و يافتن جايگزيني براي سوخت فسيلي مطالعه خواهند شد.
در عربستان سعودي و كويت كارخانههاي نمك‌زدايي از آب دريا احداث خواهند شد كه انرژي آنها را سوخت‌هاي فسيلي تأمين خواهد كرد. همچنين بر روي جزيره‌هاي كم‌ارتفاع و مكان‌هاي مهم مانند سانتا باربارا در كاليفرنيا، واحدهاي كوچك مشابهي ساخته خواهد شد. اگر بتوان انرژي ارزان‌تري مصرف كرد، استفاده از اين نوع كارخانه‌ها به صرفه‌تر خواهد بود و باعث رشد سطح كيفي زندگي ميلياردها انسان خواهد شد. در خاورميانه سعي مي‌كنند كه آب دريا را با كانال از درياي مديترانه يا درياي سرخ به يك كارخانه‌ي نمك‌زدايي در دره‌ي اردن منتقل كنند. با احداث خط لوله‌ي صلح، آب شيرين از تركيه به فلسطين اشغالي، لبنان، اردن و شيخ‌نشين‌هاي خليج فارس فرستاده مي‌شود. البته اين پروژه به دليل عدم توافق سياسي هنوز اجرا نشده است.
پروژه‌هاي بزرگ ساخت رودخانه‌ي مصنوعي در ليبي به اجرا در ميظآيد و آب از سفره‌هاي زيرزمينيِ صحرا به بيرون پمپ شده و به وسيله لوله به نواحي ساحلي منتقل مي‌شود.
از سال 2000 تا 2010 با توسعه‌ي حوزه‌هاي نفتي جديد، مصرف سوخت فسيلي افزايش مي‌يابد. كشورهاي پاپوا، گينه‌ي نو و آسياي جنوبي، مناطق نفت‌خيز مهم آينده خواهند بود. انرژي برق را به‌وسيله‌ي كابل‌هايي كه از زير دريا ميگذرند، به نواحي دوردست مي‌فرستند. ايجاد تأسيسات اقتصادي مناسب به پيشرفت‌هاي عملي در توسعه‌ي سوخت‌هاي جايگزين خواهد انجاميد. بازار انتقال بدون سيم انرژي به مناطق دوردست به‌سرعت در حال رشد است. انرژي خورشيدي و پيل‌هاي سوختي، آينده‌ي بسيار خوبي دارند. هيدروژن به‌عنوان سوختي جديد، ارزش بسياري پيدا خواهد كرد؛ چراكه از طريق الكتروليز آب، به سهولت قابل توليد و ذخيره‌سازي است.
در دهه‌ي اول قرن بيست و يكم، هيدروژن از لحاظ قيمت با نفت رقابت خواهد كرد.
در حال حاضر كمپاني بي‌ام‌و چندين خودرو آزمايشي هيبريدي ساخته است. اين خودروها راندمان سوختي بالا و كاهش تلفات انرژي مطلوبي را نشان مي‌دهند. به رغم مشكلات محيط زيست، در قالب پروژه‌هاي عظيم سدسازي كه براي كنترل سيل انجام مي‌شود، كارخانههاي جديد برق‌ـ‌آبي احداث خواهند شد. اين فناوري دومنظوره، در دره‌ي رودخانه هاي نارمادا در هند و پارانا واقع در برزيل و آرژانتين به كارگرفته شده است.
شبكه‌ي سراسري برق كه اروپا، آمريكاي شمالي و آسيا را به يكديگر متصل مي‌كند، مرحلهي طراحي را پشت سر مي‌گذارد. اين شبكه به‌كمك خطوط انتقالي كه از تنگه‌ي برينگ ميگذرند، انرژي الكتريكي را از سيبري به آمريكاي شمالي مي‌رساند.
پروژه‌هاي عظيم و پرهزينهاي براي از بين بردن نيروگاه‌هاي هسته‌اي و معدوم كردن نيروگاه‌هاي برق ازكارافتاده طراحي شده است. هزينه‌ي پاك‌سازي چرنوبيل و ديگر نيروگاه‌هاي هسته‌اي روسيه در حدود 50 ميليارد دلار تخمين زده مي‌شود. ژاپن نيز تا كنون براي جابه‌جايي ضايعات 37 نيروگاه برق هسته‌اي، 8 ميليارد دلار هزينه كرده است؛ و اين تازه شروع برنامه‌هاي پاك‌سازي است، چراكه در دهه‌ي آينده، 50 پايگاه هسته‌اي بلااستفاده خواهند شد كه بايد از رده خارج شوند.
بحث خطر گازهاي گلخانه‌اي همچنان ادامه خواهد يافت و نظارت‌هاي سخت و شديدي بر تشعشعات زيان‌آور و تهديد كننده‌ي اتمسفر انجام خواهد شد.
در دهه‌ي اول، يك پيمان جهاني بي‌سابقه به منظور از بين بردن ضايعات سمي، حفاظت جنگل‌هاي استوايي و جبران خسارت‌هاي محيط زيست بسته خواهد شد. همچنين برنامه‌هاي درخت كاري و كاشت گياهان سبز براي بازسازي اتمسفر اجرا مي‌گردد. در تمام سطوح دولتي، پيمان‌هاي فراواني با شركت‌هاي خصوصي عقد خواهد شد. موضوع اين قراردادها، بازسازي دشت‌هاي وسيع گرمسيري، جنگل‌هاي استوايي و بيشه‌زارهاي عريان است.
مراقبت و احياي دشت‌هاي خشك شده و بي‌آب‌وعلف، صخره‌هاي مرجاني تخريب شده و جزاير و سواحل مرزي در حال تخريب از اهداف بعدي اين پروژه‌ها هستند. اين برنامه‌هاي مهم را كارشناسان محيط زيست با همكاري زيست شناسان اجرا خواهند كرد.
پس از دهه‌ي اول هزاره‌ي نوين، همه‌چيز ممكن به نظر مي‌رسد. پيش بيني‌هاي مربوط به سال‌هاي 2010 تا 2030 محتاطانه هستند؛ ولي وقايع پس از آن را صرفاً مي‌توان حدس زد. شايد صحيح‌ترين پيشبيني، رشد بي‌رويه‌ي جمعيت باشد كه باعث توسعه‌ي شهري و نوآوري‌ها خواهد شد.
طراحان و سازندگان درباره‌ي نياز روز افزون خدمات و امكانات با چالش‌هاي متعددي روبرو خواهند شد. پروژه‌هاي پيچيده و پرهزينهاي آغاز مي‌شود و در آينده‌ي نه‌چندان دور، آسمان خراش‌هاي امروزي ساختمان‌هاي كوچكي به نظر مي‌آيند.
يك شركت مهندسي ژاپني به نام كاجيما اعلام كرده است كه تكنولوژي ساخت برج‌‌هاي 200 طبقه را در اختيار دارد، اما تا كنون سفارشي براي احداث آن نداشته است.
تاكناكا كه يك شركت ساختمان سازي معتبر به شمار ميرود، قصد دارد يك برج هزار متري در توكيو بسازد.
شركت ديگري به نام اوه‌ياباشي نيز قصد دارد آسمان خراش 500 طبقهاي شامل واحد هاي مسكوني، اداري، مراكز خريد و سرويس‌هاي خدماتي بنا كند. هزينه‌ي ساخت اين برج 326 ميليارد دلار است. شهر فضايي 2001 نام آسمان خراشي است كه ارتفاعي 5 برابر مركز تجارت جهاني سابق نيويورك خواهد داشت.
با اين‌كه برخي از برنامه‌هاي برج‌سازي تنها به خاطر قدرت‌نمايي شهري يا خودنمايي سازندگان آنها انجام مي‌شود، اما در ژاپن انگيزه‌ي اصلي اين پروژه‌ها اقتصاد است. همان‌طور كه مي‌دانيم، قيمت زمين در توكيو بسيار بالاست. چاره‌ي اين مشكل علاوه بر برج‌سازي، ساختمان‌سازي در زير زمين است. طراحان معتقدند كه توسعه‌ي ساختمان‌سازي به سوي پايين، معقول‌تر از ساخت‌و‌‌ساز به سمت بالاست.
به‌عنوان مثال يك شركت مهندسي ژاپني به‌نام تايسئي قصد دارد يك مجتمع زير زميني به نام شهر آليس كه نام آن از داستان معروف آليس در سرزمين عجايب اقتباس شده است، بسازد و در سطح زمين پارك و جنگل ايجاد نمايد.
شركت شيميزو يك شهرك زير زميني به نام شبكه شهري زير زميني با گنجايش نيم ميليون نفر خواهد ساخت.
بسياري از شهرهاي مركزي به محيط زيست‌هاي چند طبقه تبديل خواهند شد؛ يك طبقه در زير زمين، طبقهاي بر سطح و طبقه‌ي سوم در فضاي بالاي ساختمان ها بنا مي‌گردد.
توسعه‌ي گسترده در زير آب به تحقق خواهد پيوست و ساختمان‌هايي بر سكوهاي اقيانوسي، جزاير مصنوعي و كوه‌هاي زير دريا بنا خواهند شد. تكنولوژي اكتشاف و استخراج سنگ معدن از اعماق زمين فرصت‌هاي بسياري را ايجاد خواهدكرد.
پروژه حفر معادن عميق در روسيه باعث كشف رسوباتي در عمق 15 كيلومتري زمين در سيبري شده است. آنان اميدوارند كه سرانجام روزي بتوانند از انرژي حرارتي مركز زمين استفاده كنند!
در آينده از سازه‌هاي مسقف به طور گسترده‌اي استفاده خواهد شد. امروزه هنگامي كه برفراز يك شهر پرواز مي‌كنيد، چشمگيرترين سازه مسقفي كه مي‌بينيد يك استاديوم ورزشي است. اما در آينده وقتي بر فراز شهرها پرواز مي كنيم فقط يك سقف گنبدي عظيم خواهيم ديد. صنايع كشاورزي به منظور محافظت از نهال‌ها و كنترل رشد محصولات ژنتيكي جديد قصد دارند هزاران هكتار زمين را زير پوشش سقف‌هاي گنبدي ببرند و نام آن را "مزارع سرپوشيده" بگذارند. شهرهاي سرپوشيده براي مناطق قطبي بسيار مناسبند، چراكه باعث جذب گرماي خورشيد و دفع حشرات مي‌گردند. شركت ژاپني تايوكوگيو قصد دارد از چادر بسيار بزرگي براي تغيير اقليم جزاير بد آب‌و‌هوا استفاده كند. اين جزاير لم‌يزرع و كم‌آب هستند و به دليل كمبود آب آشاميدني، زندگي در آنها ممكن نيست. با اين حال، چادري به ارتفاع 666 متر و پهناي 16 كيلومتر با ايجاد باد مصنوعي باعث بارش مي‌شود و در نتيجه، جزيره قابل سكونت خواهد شد. طراحان در حال امكان‌سنجي استفاده از چنين چادرهايي در بستر اقيانوس‌ها هستند تا به واسطه‌ي آن جريان‌هاي آب را هدايت كرده و مناطق جديدي براي صيد ماهي ايجاد نمايند.
در فاصله‌‌ي سال‌هاي 2010 تا 2040 بشر براي اقامت به فضا ميرود. به‌علاوه براي ادامه‌ي تحقيقات اكتشافي، امكانات زندگي و فعاليت‌هاي صنعتي را در پايگاه‌هاي فضايي بر قرار خواهد كرد. كارخانههاي فضايي در گستره صنعت از توليد نيمه‌هادي‌ها گرفته تا داروسازي متداول مي‌شود.
آنتن‌هاي عظيم فضايي انرژي خورشيد را به سمت مناطق سردسير گسيل مي‌كنند. صنعت گردشگري فضايي رشد كرده و اولين هتل بر روي كره ماه ساخته خواهد شد. همچنين اولين كودك در فضا چشم به جهان خواهد گشود.
تحولاتي در كرات منظومه شمسي ايجاد مي‌گردد تا آنها را به زمين شبيه سازند. در اولين برنامه، بخشي از مريخ را حرارت مي‌دهند تا قابل سكونت شود. به عقيده‌ي بسياري از صاحب‌نظران، مهم‌ترين پروژه‌ي فضايي، جلوگيري از برخورد سيارك‌هاست. سيستم جديد، مشابه طرح سيستم دفاعي نظامي در جنگ ستارگان است. براي انهدام سيارك‌ها قبل از برخوردشان به جو زمين، از پرتابه‌هايي كه شارژ هسته‌اي دارند استفاده خواهد شد.
عجيب نيست اگر بگوييم توليد چنين تجهيزاتي براي بقاي تمدن بشري يك ضرورت است. آينده‌پژوهي نيازهاي خطير جهان، ملت‌ها و شهرها را قبل از بروز آنها گوش‌زد مي‌كند و امنيت و كيفيت زندگي را همواره در نظر دارد و پشتوانه‌هاي رواني و آمادگي‌هاي عاطفي و احساسي فرد و خانواده را در برابر تحولات آينده ايجاد مي‌كند. براي شركت‌ها و سازمان‌هاي تجاري، آينده‌پژوهي ضامن بقا در گردونه‌ي رقابت و رشد است. بنابر اين با شروع قرن بيست و يكم اين آينده‌پژوهان هستند كه راه را به ما نشان مي‌دهند.
منبع: مجله فيوچريست
تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}